Сямейства кизиловых ўключае некалькі відаў, для якіх характэрныя пэўныя знешнія прыкметы і арэал распаўсюду. Радзімай кизила лічацца Крым, Каўказ, Малдова і Сярэдняя Азія, але дзякуючы селекцыянерам магчымасць ласавацца гэтай ягадай атрымалі і жыхары больш паўночных шырот, якія сталі актыўна вырошчваць яе на сваіх прысядзібных участках. Густ кизила прыходзіцца даспадобы многім, як і яго лячэбныя ўласцівасці, пра якія пакуль вядома мала.
Склад пладоў кизила і іх карысныя ўласцівасці
Трэба сказаць, што ў лекавых мэтах ўжываюць не толькі плён, але і костачкі, кару, карані і лісце гэтай хмызняку. У перыяд цвіцення прынята нарыхтоўваць лісце, багатыя максімальнай колькасцю біялагічна актыўных рэчываў. За карой адпраўляюцца ў перыяд руху соку, гэта значыць ранняй вясной, а позняй восенню капаюць карані. У розных суадносінах ва ўсіх частках гэтага хмызняка прысутнічаюць вітаміны, цукар, арганічныя кіслоты - яблычная, вінная, саліцылавая і іншыя, якія фарбуюць пігменты, кароціноіды, дубільныя рэчывы, танін, пекцін, антоціаны, флавоноіды і інш.
Сярод карысных уласцівасцяў можна вылучыць такія:
- супрацьзапаленчы, гарачкапаніжальны і бактэрыцыдны эфект;
- здольнасць ўмацоўваць пасудзіны і нязначна павышаць ціск;
- танізавальны эфект;
- ўзмацненне актыўнасці ферментаў падстраўнікавай залозы, паляпшэнне працэсу пераварвання ежы, ліквідацыя пякоткі;
- аднаўленне абмену рэчываў, нізкую каларыйнасць і барацьбу з лішнім вагой ;
- гаючыя ўласцівасці кизила заключаюцца ў павышэнні гемаглабіну ў крыві;
- желчегонный і мочэгонный эфект;
- ачышчэнне арганізма ад таксінаў, дзындраў, цяжкіх металаў. Звязальны эфект і дапамогу пры дыярэі.
Прымяненне ў медыцынскіх мэтах
Плады і іншыя часткі гэтага хмызняка ўжываюць у самых розных мэтах. Прычым карысныя ўласцівасці замарожанага кизила дакладна такія ж, як і свежага. Вось рэцэпты прыгатавання гаючых зёлак:
- Спрадвеку лячэбныя ўласцівасці кизила дапамагалі пры гемароі. Для гэтага рэкамендуецца з'ядаць па 5-7 ягад разам з костачкамі за 40 хвілін да прыняцця ежы. Можна ўжываць толькі костачкі, а для зручнасці іх рэкамендуецца высушыць, змалоць і прымаць атрыманы парашок па ¼ ч. Л. тры разы на дзень, запіваючы дастатковай колькасцю вадкасці.
- Свежы сок кизила карысна ўжываць пры цукровым дыябеце. Пачынаць трэба з 50-60 мл, паступова павялічваючы дозу да 3 шклянак у дзень - па адным шклянцы перад кожным прыёмам ежы. Знізіць узровень глюкозы ў крыві здольны і настой сухіх ягад. Высушаныя плён у колькасці 10 штук варта заліць кіпячай вадой у аб'ёме 200 мл, даць настаяцца і выпіць за дзень дробава, пераважна пасля ежы.
- Пры неўралгіі, паяснічных болях і шуме ў вушах заліць 10 г здробненай кары шклянкай вады, уваривать паўгадзіны, праз 2 гадзіны прапусціць праз фільтр і піць па 2 арт. л. тройчы ў суткі. Гэты ж адвар можа выкарыстоўвацца ў якасці прымочак і кампрэсаў для паскарэння гаення гнойных ран.
- Пры вадзянцы лісце кизила ў аб'ёме 1 арт. л. заліваюць шклянкай кіпеню і ставяць на вадзяную лазню. Праз паўгадзіны фільтруюць і п'юць па 50 мл перад ежай тройчы ў суткі.
супрацьпаказанні
Кізіл валодае не толькі лячэбнымі ўласцівасцямі, але і супрацьпаказаннямі. Асобам з захворваннямі органаў ЖКТ, звязаных з падвышанай кіслотнасцю страўнікавага соку, ад ужывання ягад лепш адмовіцца, а яшчэ іх нельга ёсць на ноч у стане моцнага псіхічнага перавазбуждення, так як бессань у гэтым выпадку забяспечана. Пры пераяданні можна справакаваць нястраўнасць, то ёсць дыярэю.